1. Giới thiệu về bóng đá tỷ lệ cá cược
bóng đá tỷ lệ cá cược thuộc bộ môn mật mã học – một ngành toán học ứng dụng cho công nghệ thông tin, bóng đá tỷ lệ cá cược là phương pháp để biến đổi thông tin (phim ảnh, văn bản, hình ảnh...) từ định dạng bình thường sang dạng thông tin không thể hiểu được nếu không có phương tiện giải mã [1].
Giải mã là phương pháp để đưa từ dạng thông tin đã được bóng đá tỷ lệ cá cược về dạng thông tin ban đầu, quá trình ngược của bóng đá tỷ lệ cá cược.
Một hệ thống bóng đá tỷ lệ cá cược bao gồm các thành phần:
- Thông tin trước khi bóng đá tỷ lệ cá cược, ký hiệu là P (Plaintext).
- Thông tin sau khi bóng đá tỷ lệ cá cược, ký hiệu là C (Ciphertext).
- Chìa khóa, ký hiệu là K (Key).
- Phương pháp bóng đá tỷ lệ cá cược/giải mã, ký hiệu là E/D (Encryption/Decryption).
Quá trình bóng đá tỷ lệ cá cược được tiến hành bằng cách áp dụnghàm Elên thông tin P, vốn được biểu diễn dưới dạng số, để trở thành thông tin đã bóng đá tỷ lệ cá cược C. Quá trình giải mã được tiến hành ngược lại là áp dụnghàm Dlên thông tin C để được thông tin đã giải mã P.
2. Hệ bóng đá tỷ lệ cá cược
Trong mật mã học, RSA là một thuật toán mật bóng đá tỷ lệ cá cược khóa công khai. Đây là thuật toán đầu tiên phù hợp với việc tạo ra chữ ký điện tử đồng thời với việc bóng đá tỷ lệ cá cược. RSA đang được sử dụng phổ biến trong thương mại điện tử và đảm bảo an toàn với điều kiện độ dài khóa đủ lớn [2].
2.1. Mô tả bóng đá tỷ lệ cá cược
Thuật toán RSA có hai khóa: khóa công khai (hay khóa công cộng) và khóa bí mật (hay khóa cá nhân). Mỗi khóa là những số cố định sử dụng trong quá trình bóng đá tỷ lệ cá cược và giải mã. Khóa công khai được công bố rộng rãi cho mọi người và được dùng để bóng đá tỷ lệ cá cược. Những thông tin được bóng đá tỷ lệ cá cược bằng khóa công khai chỉ có thể được giải mã bằng khóa bí mật tương ứng. Nói cách khác, mọi người đều có thể bóng đá tỷ lệ cá cược nhưng chỉ có người biết khóa cá nhân (bí mật) mới có thể giải mã[3].
2.2. Sơ đồ bóng đá tỷ lệ cá cược cơ bản
vTạo khóa (bí mật, cộng khai)(a, b):
Chọn bí mật số nguyên tố lớn p, q, tính n = p * q, công khai n, đặt P = C = Zn.
Tính bí mật f(n) = (p-1)*(q-1). Chọn khóa công khai b < f(n), nguyên tố cùng nhau với f(n).
Khóa bí mật a là phần tử nghịch đảo của b theo mod f(n): a*b = 1 (mod f(n)).
Tập cặp khóa (bí mật, công khai) k = {(a, b)/ a, b Î Zn, a*b = 1 (mod f(n))}.
v Hàm bóng đá tỷ lệ cá cược:
y = ek(x) = xbmod n.
v Hàm giải mã:
x = dk(y) = yamod n.
3. Cài đặt và thực nghiệm bóng đá tỷ lệ cá cược
3.1. Cài đặt bóng đá tỷ lệ cá cược
Để cài đặt bóng đá tỷ lệ cá cược tác giả sử dụng ngôn ngữ lập trình Python.
3.2. Thực nghiệm bóng đá tỷ lệ cá cược
Thực nghiệm với bản rõ x = HATINH, p = 5, q = 29.
vTạo khóa:
Tính n = p * q = 5 * 29 = 145.
Tính bí mật f(n) = (p-1)*(q-1) = 4 * 28 = 112.
Chọn khóa công khai b < f(n), nguyên tố với f(n) thì chọn b = 11.
Khóa bí mật a là phần tử nghịch đảo b theo mod f(n): a*b = 1 (mod f(n)). Ta nhận được khóa bí mật a = 51 từ bảng dưới đây.
vBản rõ số:
HATINH = {72, 65, 84, 73, 78, 72}.
vThực hiện bóng đá tỷ lệ cá cược:
Theo phép lập mã: yi= xibmod n = xi11mod 145.
Sau lập mã ta được: yi= {8, 110, 14, 137, 7, 8}
vThực hiện giải mã:
Theo phép giải mã di= yiamod n = yi51mod 145.
Sau giải mã ta được: di= {72, 65, 84, 73, 78, 72} = HATINH
Hình 1. Chạy thực nghiệm bóng đá tỷ lệ cá cược.
4. Độ an toàn bóng đá tỷ lệ cá cược
Hệ bóng đá tỷ lệ cá cược là tất định, tức là với một bản rõ x và khóa bí mật a, thì chỉ có một bản mã y. Hệ mật RSA an toàn, khi giữ được bí mật khóa giải mã a, p, q, f(n). Nếu biết được p và q, thì thám mã sẽ tính được a theo thuật toán Euclide mở rộng. Nhưng phân tích n thành tích của p và q là bài toán khó.
Độ án toàn của hệ bóng đá tỷ lệ cá cược dựa vào khả năng giải bài toán phân tích số nguyên dương n thàn tích của 2 số nguyên tố lớn p và q.
5. Tốc độ bóng đá tỷ lệ cá cược
RSA có tốc độ thực hiện chậm hơn đáng kể so với bóng đá tỷ lệ cá cược khóa đối xứng như DES và các thuật toán bóng đá tỷ lệ cá cược đối xứng khác. Trên thực tế, bình thường sử dụng một thuật toán bóng đá tỷ lệ cá cược đối xứng nào đó để bóng đá tỷ lệ cá cược văn bản cần gửi và chỉ sử dụng RSA để bóng đá tỷ lệ cá cược khóa để giải mã (thông thường khóa ngắn hơn nhiều so với văn bản).
6. Kết luận
Bài viết đã giới thiệu từng bước tìm hiểu lý thuyết và cài đặt hệ bóng đá tỷ lệ cá cược với ngôn ngữ lập trình Python. Trình bày một số khái niệm cơ bản của hệ mã hóa, khái niệm hệ bóng đá tỷ lệ cá cược, sơ đồ thuật tính toán bóng đá tỷ lệ cá cược, thực nghiệm thành công hệ bóng đá tỷ lệ cá cược. Hệ bóng đá tỷ lệ cá cược là hệ mã hóa khóa bất đối xứng, khóa công khai nên có tốc độ chậm hơn hệ mã hóa khóa đối xứng nhưng có độ an toàn cao hơn nhiều so với hệ mã hóa khóa đối xứng.
Tài liệu tham khảo
[1]. FPT CLOUD,bóng đá tỷ lệ cá cược là gì? Vai trò và các loại bóng đá tỷ lệ cá cược phổ biến nhất, link ngày 9/12/2022:https://fptcloud.com/ma-hoa-la-gi/
[2]. Nguyễn Hưng,RSA là gì? Cách thức hoạt động của bóng đá tỷ lệ cá cược, link ngày 9/12/2022:https://vietnix.vn/rsa/#rsa-la-gi
[3]. Lê Minh Hoàng,Hệ mật RSA, link ngày 9/12/2022:https://anninhmang.edu.vn/mat-rsa/#Hoat_dong