Vừa qua, nghiên cứu mới nhất về đánh giá nguy cơ gãy cá cược bóng đá do loãng cá cược bóng đá, thực hiện bởi tiến sĩ Hồ Lê Phương Thảo và cộng sự, đã được công bố trên tập san khoa học quốc tế Elife. Đây là một công trình quan trọng, tiên phong trong việc giới thiệu khái niệm mới “Tuổi cá cược bóng đá” (skeletal age), đồng thời định nghĩa lại nguy cơ gãy cá cược bóng đá có sự kết hợp với nguy cơ tử vong (compound risk). Các tác giả hi vọng công trình này sẽ mở ra một hướng nghiên cứu mới về loãng cá cược bóng đá và tử vong.

Công trình nghiên cứu khoa học mới nhất mang tên “Epidemiological transition to mortality and refracture following an initial fracture” [1] do TS Hồ Lê Phương Thảo - Giảng viên thuộc bộ môn CNTT, khoa Kỹ thuật Công nghệ (Trường Đại học Hà Tĩnh) và cộng sự thực hiện vừa được công bố trên tập san quốc tế uy tín Elife (Q1, impact factor 7.08). Ý tưởng nghiên cứu bắt nguồn từ việc thực tế cho thấy loãng cá cược bóng đá làm giảm tuổi thọ. Bệnh nhân bị gãy cá cược bóng đá hông có nguy cơ tử vong cao lên gần gấp 3 lần (nữ) đến ~4 lần (nam). Nguy hiểm hơn, khoảng 30% bệnh nhân bị gãy cá cược bóng đá hông chết trong vòng 12 tháng, tức là nguy cơ còn cao hơn cả chết do ung thư vú. Do đó cần phải đánh giá nguy cơ gãy cá cược bóng đá do loãng cá cược bóng đá và nguy cơ tử vong trong một chỉ số nguy cơ kết hợp (compound risk).

Nguy cơ gãy cá cược bóng đá và tử vong sau gãy cá cược bóng đá ở mỗi cá nhân là khác nhau, phụ thuộc vào một số các yếu tố ảnh hưởng. Cụ thể, tuy nữ giới có nguy cơ gãy cá cược bóng đá cao hơn nam, nhưng khi đã bị gãy cá cược bóng đá thì nam giới chết nhanh hơn nữ. Những bệnh nhân sống sót sau một lần bị gãy cá cược bóng đá thì họ có nguy cơ cao sẽ lại bị gãy cá cược bóng đá lần 2, lần 3. Tuy nhiên, cho đến nay, các mô hình tiên lượng nguy cơ gãy cá cược bóng đá lại chỉ đề cập đến nguy cơ gãy cá cược bóng đá lần đầu tiên. Công trình nghiên cứu của TS Thảo và cộng sự là công trình đầu tiên đề cập đến và hiện thực hóa cách định lượng hoá nguy cơ gãy cá cược bóng đá lần 2 hay lần 3, và định lượng nguy cơ tử vong.

Kết quả nghiên cứu được thực hiện trên dự án nghiên cứu đoàn hệ về loãng cá cược bóng đá (Dubbo Osteoporosis Epidemilogy Study – DOES) lớn nhất nước Úc. Cụ thể, dự án theo dõi tình trạng gãy cá cược bóng đá, tái gãy cá cược bóng đá, tử vong, mật độ cá cược bóng đá, và các chỉ số lâm sàng liên quan đến loãng cá cược bóng đá của hơn 3500 người già trên 60 tuổi trong vòng hơn 20 năm. Từ các dữ liệu này, các tác giả sẽ biết rõ họ “đi” từ chưa gãy cá cược bóng đá đến gãy cá cược bóng đá”, từ gãy cá cược bóng đá đến tái gãy cá cược bóng đá”, từ tái gãy cá cược bóng đá đến tử vong, từ đó đã xây dựng mô hình toán học Markov để định lượng hóa những trạng thái dịch chuyển đó cho mỗi cá nhân.

Từ các tham số của mô hình tiên lượng, các tác giả cũng có thể ước tính được tuổi cá cược bóng đá “skeletal age” cho mỗi cá nhân. Cụ thể ở đây, Tuổi cá cược bóng đá được các tác giả định nghĩa là tuổi sinh học của bộ cá cược bóng đá, ứng với các điều kiện yếu tố nguy cơ gãy cá cược bóng đá của một cá nhân. Khi không có yếu tố nguy cơ gãy cá cược bóng đá, tuổi cá cược bóng đá mặc định là tuổi đời. Tuy nhiên, nếu cá nhân nào có mật độ cá cược bóng đá thấp hay từng bị gãy cá cược bóng đá (làm tăng nguy cơ gãy cá cược bóng đá), thì tuổi cá cược bóng đá sẽ “già” hơn tuổi đời. Sự khác biệt giữa tuổi cá cược bóng đá và tuổi đời được định lượng dựa trên các yếu tố nguy cơ, do đó phản ánh nguy cơ gãy cá cược bóng đá và tử vong sau gãy cá cược bóng đá.

Hiện nay, nhóm sinh viên nghiên cứu khoa học trường Đại học Hà Tĩnh đang tiến hành xây dựng ứng dụng đa nền tảng để online hóa mô hình này, đồng thời làm mới mô hình Garvan Fracture Risk Calculator phiên bản đầu để tương lai cho các bác sĩ khắp nơi sử dụng. Hy vọng rằng kết quả nghiên cứu và ứng dụng online hóa sẽ phần nào giúp việc quản lí, điều trị và phòng ngừa bệnh loãng cá cược bóng đá được tốt hơn trong tương lai.

[1] Đường link của bài báo: https://doi.org/10.7554/eLife.61142